نوشته و ویرایش شده توسط مجله ی فرنگی
هر ساله با نزدیک شدن به نوروز، بازار خرید ماهی قرمز رونق می‌گیرد. این ماهی که به عنوان نمادی از سرزندگی و شادی شناخته می‌شود، در واقع گونه‌ای مهاجم با پیامدهای جدی برای اکوسیستم‌های آبی است. در واقع ماهی‌های قرمز سال‌های طولانی است که مهمان سفره هفت‌سین ما هستند، موجودات کوچک و زیبایی که نگهداری از آنها در خانه‌های امروزی ما کار ساده‌ای است. اما همین مهمانان قرمز و زیبای سفره هفت‌سین، یکی از دشمنان محیط‌زیست و آبزیان بومی کشور هستند و می‌توانند صدمات جبران‌ناپذیری داشته باشند. از‌سوی دیگر بسیاری از کارشناسان محیط‌زیست معتقدند نباید ماهی‌های قرمز را در محیط طبیعی رها کرد.
ماهی قرمز از چه گونه‌ای است؟
به گزارش تسنیم، ماهی قرمز (Carassius auratus) یکی از گونه‌های ماهیان آب شیرین است که به خانواده کپورماهیان (Cyprinidae) تعلق دارد. این ماهی طی قرن‌ها از گونه‌ای وحشی به ماهی زینتی تبدیل شده است و امروزه در رنگ‌ها و اشکال مختلف در آکواریوم‌ها و حوضچه‌های زینتی نگهداری می‌شود. ماهی قرمز با وجود ظاهر زیبا و بی‌خطرش، به دلیل ویژگی‌های خاصی مانند سازگاری بالا، قدرت تکثیر زیاد و توانایی زنده ماندن در شرایط مختلف، به عنوان یک گونه مهاجم شناخته می‌شود.
آخرین مطالب
ماهی قرمز بومی کدام کشورهاست؟
زیستگاه اصلی ماهی قرمز، رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و تالاب‌های شرق آسیا، به‌ویژه چین، ژاپن و برخی مناطق روسیه است. در چین، این ماهی ابتدا به عنوان یک گونه خوراکی پرورش داده می‌شد اما بعدها به عنوان ماهی زینتی محبوبیت پیدا کرد. با گذشت زمان، ماهی قرمز به نقاط مختلف جهان منتقل شد و در بسیاری از کشورها، به‌ویژه در اروپا و امریکا، به یک گونه مهاجم تبدیل شد.
ماهی قرمز چگونه وارد ایران شد؟
ماهی قرمز بیش از یک قرن پیش به عنوان یک گونه زینتی به ایران وارد شد و به تدریج جای خود را در فرهنگ نوروزی باز کرد. از آن زمان، خرید و فروش این ماهی به یکی از رسوم رایج شب عید تبدیل شد. امروزه، بیشتر ماهی‌های قرمز موجود در بازار ایران در استخرهای پرورشی داخل کشور تکثیر می‌شوند، اما برخی از آنها به دلیل رهاسازی ناآگاهانه در رودخانه‌ها و دریاچه‌ها، به زیست‌بوم‌های طبیعی راه پیدا کرده‌اند و باعث اختلال در تعادل اکولوژیکی شده‌اند.ماهی قرمز به دلایل مختلفی در ایران به عنوان گونه مهاجم شناخته می‌شود:
قدرت سازگاری بالا: این ماهی می‌تواند در شرایط متنوعی زنده بماند، از آب‌های کم‌اکسیژن گرفته تا دمای متغیر که باعث می‌شود بتواند در محیط‌های مختلف رشد و گسترش یابد.
رقابت با گونه‌های بومی: ماهی قرمز با تغذیه از منابع غذایی مشترک، باعث کاهش منابع برای ماهیان بومی شده و بقای آنها را تهدید می‌کند.
تخریب اکوسیستم: این ماهی با جست‌وجو در بستر رودخانه و دریاچه‌ها باعث افزایش کدورت آب و از بین رفتن گیاهان آبزی می‌شود که برای حیات سایر گونه‌ها ضروری هستند.
انتقال بیماری‌ها: ماهی قرمز می‌تواند ناقل برخی از بیماری‌های خطرناک برای سایر آبزیان باشد که منجر به شیوع بیماری در جمعیت‌های ماهی‌های بومی می‌شود.
چرا نباید ماهی قرمز را در طبیعت رهاسازی کرد؟
یکی از رایج‌ترین اشتباهاتی که پس از پایان تعطیلات نوروز انجام می‌شود، رهاسازی ماهی‌های قرمز در رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و سایر منابع آبی است. این کار نه تنها کمکی به این ماهی نمی‌کند، بلکه تهدیدی جدی برای اکوسیستم‌های طبیعی محسوب می‌شود. بسیاری از این ماهی‌ها در طبیعت زنده می‌مانند، تکثیر می‌شوند و باعث تغییر در تعادل اکولوژیکی می‌شوند. در برخی کشورها، مانند استرالیا و کانادا، ماهی قرمز به عنوان یکی از مخرب‌ترین گونه‌های مهاجم شناخته شده و اقدامات جدی برای کنترل جمعیت آن صورت گرفته است.
خرید و فروش ماهی قرمز جرم محیط‌زیستی
سازمان حفاظت محیط‌زیست بارها نسبت به خرید، فروش و رهاسازی ماهی قرمز هشدار داده است. هرگونه تجارت و تکثیر این ماهی، به دلیل تأثیرات مخرب آن بر اکوسیستم‌های طبیعی، می‌تواند منجر به آسیب‌های جبران‌ناپذیری شود. در بسیاری از کشورها، ورود، پرورش و فروش گونه‌های مهاجم جرم محسوب می‌شود و مجازات‌هایی برای آن در نظر گرفته شده است. در ایران نیز، کارشناسان محیط‌زیست توصیه می‌کنند که به جای خرید ماهی قرمز، از نمادهای جایگزین مانند گیاهان زینتی برای سفره هفت‌سین استفاده شود.ماهی قرمز، هرچند ظاهری زیبا و جذاب دارد، اما نگهداری و رهاسازی آن تهدیدی برای محیط‌زیست محسوب می‌شود. این گونه مهاجم با ورود به اکوسیستم‌های طبیعی، حیات گونه‌های بومی را به خطر می‌اندازد و تعادل زیستی را بر هم می‌زند، بنابراین ضروری است که مردم از خرید و نگهداری آن خودداری کرده و با انتخاب‌های جایگزین، به حفظ طبیعت و منابع آبی کشور کمک کنند.
پرورش ماهی قرمز و خطرات زیست‌محیطی آن
پرورش ماهی قرمز غالبا در استخرهای پرورش ماهی و قفس‌های توری انجام می‌شود، اما بارها شاهد عدم رعایت استانداردهای پرورش به ویژه عدم رعایت نکات مربوط به قرنطینه و رها شدن ماهیان پرورشی و زینتی به اکوسیستم‌های طبیعی کشور بوده‌ایم. پرورش این ماهی در قفس‌های توری نسبت به استخرهای پرورش احتمال آزاد شدن آن را در آب‌های داخلی کشور بالا می‌برد، به ویژه تخمک‌های لقاح یافته مولدین می‌تواند از چشمه‌های تورهای پرورشی وارد محیط طبیعی شود. متأسفانه نوع وحشی ماهی قرمز و گونه‌های نزدیک به این گونه (سایر گونه‌های جنس Carassius) در برخی سیستم‌های آبی کشور مثل تالاب انزلی، دریاچه هامون و دریاچه نئور اردبیل تبدیل به گونه غالب و مشکل‌ساز شده‌اند.
دسته بندی مطالب
فرنگی
