اما و اگرهای بازگشت دانش‌آموزان به تحصیل؛ قانون چه می‌گوید؟_فرنگی

بازماندگی از تحصیل دانش‌آموزان یکی از معضلات همیشگی در نظام آموزشی کشورها محسوب می‌شود که براین اساس آموزش و پرورش هر کشوری مطابق سیاست‌ها و شرایط خود برای کاهشی شدن این موضوع تلاش می‌کند. تحصیل کودکان در زمان و سن مناسب با توجه به رشد فیزیکی و ذهنی آنها اهمیت بسیاری دارد، موضوعی که در قانون مورد تاکید قرار گرفته و وزارت آموزش و پرورش نیز عزم خود را برای شناسایی و بازگرداندن افراد به مدرسه جزم کرده است. این در حالی است که اصل سی‌ام قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به صراحت اعلام کرده که «دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسایل تحصیلات عالی را تا سرحد خود کفایی کشور به صورت رایگان گسترش دهد.» برخورداری از آموزش و پرورش مناسب، بازی و همنشینی با همسالان، لبخند و شادی‌های کودکانه در مدارس و حس کردن مهر معلم هرچند حق طبیعی و قانونی همگان است اما برای برخی کودکان این موضوعات و ادامه تحصیل تنها یک رویاست و خیلی زود ناگزیرند که بزرگ شوند.

بازماندگان از تحصیل؛ معضل همیشگی نظام آموزشی

بازماندگی از تحصیل دانش‌آموزان یکی از معضلات همیشگی در نظام آموزشی کشورها محسوب می‌شود که براین اساس آموزش و پرورش هر کشوری مطابق سیاست‌ها و شرایط خود برای کاهشی شدن این موضوع تلاش می‌کند. در این راستا وزارت آموزش و پرورش، با ساخت و توسعه مدارس دولتی، جذب حداکثری معلم برای دانش‌آموزان در اقصی نقاط کشور و در نهایت فرهنگ‌سازی به منظور حضور حداکثری دانش‌آموزان در کلاس‌های درس تلاش می‌کند تا قانون آموزش رایگان و عمومی را برای همه شهروندان اجرا کند اما با وجود تلاش‌های انجام ‌شده در این حوزه، همچنان شاهد کودکان بازمانده از تحصیل در اقصی نقاط کشور از جمله در شهر تهران هستیم. ازدواج، فوت، مهاجرت به خارج یا داخل کشور، کوچ‌نشینی ویژه عشایر، اشتغال به کار کودک، نبود مدرسه یا دوری مدرسه، فقر مالی خانواده، بیماری صعب‌العلاج، شرایط استثنایی کودک مانند معلولیت شدید ذهنی و جسمی و بدسرپرستی و بی‌سرپرستی کودک با عواملی مانند طلاق و اعتیاد از عمده عوامل بازماندگی از تحصیل است.

تسهیل شرایط ثبت نام

از جمله راهکارهای عملی در این رابطه نیز می‌توان به مواردی همچون تسهیل شرایط ثبت‌نام و ایجاد قوانین لازم در انعطاف زمان و مکان و محتوای آموزشی، برگزاری کلاس‌های آموزش خانواده برای والدین کودکان جذب‌شده و فرهنگ‌سازی با هدف آگاهی از فواید ادامه تحصیل و اشتغال در آینده، اجرای فعالیت‌های جبرانی و رفع نواقص یادگیری کودکان جذب‌شده با استفاده از ظرفیت دانشجومعلمان و معلمان داوطلب، ارایه خدمات مشاوره‌ای سازشی و تحصیلی تخصصی به دانش‌آموزان و والدین آنان در هسته‌های مشاوره، حمایت و اعطای هزینه کمک تحصیلی به دانش‌آموزان با توجه به علل بازماندگی از تحصیلی و تهیه و توزیع بسته‌های آموزشی اشاره کرد.

نرخ پوشش تحصیل ابتدایی ۹۸ درصد است

معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش در این باره می‌گوید: حدود ۱۹۶ هزار کودک خارج از مدرسه (دوره ابتدایی) تا مهرماه سال گذشته داشتیم که از آن زمان دلایل خارج از مدرسه بودن این افراد مورد بررسی قرار گرفته است. حسینی طریفی افزود: اکنون نرخ پوشش واقعی تحصیلی ابتدایی ۹۸ درصد است که در مقایسه با کشورهای دیگر این نرخ بسیار خوب است. او اظهار داشت: اگر بخواهم به‌طور دقیق‌تری بگویم این است که در واقع ۱۹۶ کد ملی داشتیم که کد دانش‌آموزی دریافت نکرده‌اند و بین این افراد همه نوع کودک وجود دارد به‌طور مثال برخی از این افراد تحت عنوان بازمانده از تحصیل، فوت کرده بودند و آمار ثبت‌احوال به روز رسانی نشده بود. همچنین بیش از ۵ هزار نفر از این دانش‌آموزان، افرادی بودند که فوت کردند، تعدادی نیز خارج از کشور رفته‌ و مهاجرت کرده‌اند و کد دانش‌آموزی دریافت نکرده‌اند.

۵ هزار و ۲۰۰ مدرسه با جمعیت زیر ۵ نفر فعال است

حسینی طریفی در ادامه با تاکید بر اینکه حتی اگر یک کودک هم خارج از مدرسه باشد، باید شرایط برای تحصیل او هم فراهم شود، گفت: اکنون ۵ هزار و ۲۰۰ مدرسه با جمعیت زیر ۵ نفر فعال هستند و حدود ۵ هزار و ۴۰۰ مدرسه داریم که بین ۶ تا ۱۰ نفر جمعیت دارند.

او با اشاره به اینکه همچنین ۳۷۰ مدرسه یک‌نفره و ۹۱۶ مدرسه ۲ نفره در کشور فعال است تا امکان تحصیل برای همه دانش‌آموزان مهیا باشد، تاکید کرد: در دور افتاده‌ترین مناطق کشور هم اگر یک دانش‌آموز پیدا کنیم، مدرسه ایجاد و معلم اعزام می‌کنیم. معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه نکته مهم برای بازماندگان همکاری سایر دستگاه‌ها با آموزش و پرورش است، افزود: در ماده ۶ قانون حمایت از اطفال و نوجوانان، یک آیین نامه اجرایی تصویب و تکالیف متعددی برای دستگاه‌ها تعیین شده است که یکی از حقوق کودکان دسترسی به آموزش است و در آن بازماندگی از تحصیل یک آسیب اجتماعی و یژه در نظر گرفته شده است. حسینی طریفی یادآورشد: در واقع اگر کسی برای حل مساله بازماندگی از تحصیل ممانعت ایجاد کند، قانون در آن تکالیفی برای دستگاه‌ها تعیین کرده است، در این راستا آموزش و پرورش سامانه شهید محمود وند را ایجاد کرده است. او اضافه کرد: در قالب فعالیت این سامانه بازرسان به محل زندگی کودکان بازمانده از تحصیل می‌روند و علت عدم حضور آنها در مدرسه را مشخص می‌کنند و اگر دلیل موجه وجود نداشته باشد، اقدامات لازم برای جذب دانش‌آموز به مدرسه انجام می‌شود. همچنین در صورت ممانعت خانواده از تحصیل دانش‌آموز با نهادهای قضایی هماهنگی لازم صورت می‌گیرد.