نئاندرتال‌ها و انسان‌های خردمند همین ۴۰۰هزار پیش از یکدیگر جدا شدند

شواهد تازه نشان می‌دهد که پیوند انسان‌های خردمند و نئاندرتال‌ها، نزدیک‌تر و محکم‌تر از تصورات پیشین است. بر اساس برآورد جدید گروهی از محققان، گونه‌ی ما ممکن است فقط ۴۰۸ هزار سال پیش از نئاندرتال‌ها جدا شده باشد که «به طور چشمگیری دیرتر» از تخمین‌های قبلی است.

نئاندرتال‌ها گونه‌ای منقرض‌شده از انسان‌تباران هستند که تا حدود ۴۰ هزار سال پیش در اوراسیا زندگی می‌کردند. بقایای فسیلی، تفاوت‌های فیزیکی برجسته‌ای را بین انسان‌های خردمند و نئاندرتال‌ها نشان می‌دهند؛ مانند استخوان‌بندی کوتاه‌تر و عریض‌تر، لگن پهن‌تر و استخوان‌های سنگین‌تر از ما.

با این حال، شواهد فزاینده حاکی از آن هستند که ما تفاوت چندانی با این عموزادگان انسان‌تبار خود نداریم. نئاندرتال‌ها انسان‌هایی هنرمند، سازگار و بسیار باهوش بودند. حتی به نظر می‌رسد آن‌ها برای دفن و تشییع مردگان خود اهمیت زیادی قائل بودند، بدین معنی که حساسیت عاطفی داشتند و از فناپذیری خود آگاه بودند.

اخیراً، گروهی از کارشناسان آمار در دانشگاه تل‌آویو، با استفاده از نرم‌افزاری رایانه‌ای به نام BEAST2، مطالعه‌ی ژنوم هر دو گونه و بررسی «زمان نزدیک‌ترین نیای مشترک» را آغاز کردند. یافته‌های آن‌ها نشان می‌دهد که انشعاب بین دو گونه ۴۰۸ هزار سال پیش رخ داده که به طرز شگفت‌آوری دیرتر از برآوردهای پیشین است.

آخرین برآوردهای گروه دانشگاه تل‌آویو به‌شدت مبتنی بر ریاضیات است و داده‌های باستان‌شناسان یا انسان‌شناسان زیستی را به طور مستقیم درنظر نمی‌گیرد. با این وجود، این برآورد به طور وسیعی با یافته‌های سایر مطالعات اخیر که نشان می‌دهند این انشعاب در زمانی بسیار دورتر از نتایج مطالعات پیشین رخ داده است، همخوانی دارد.

دیگر شواهد اخیر از بقایای فسیلی و دی‌ان‌ای‌، حاکی از آن است که دودمان نئاندرتال و انسان مدرن در زمانی بین ۵۰۰ هزار سال تا ۶۵۰ هزار سال پیش از هم جدا شده‌اند. برآوردهای قبلی نیز نشان می‌دهد که این جدایی می‌تواند حتی بیش از ۸۰۰ هزار سال پیش رخ داده باشد.

اما دو‌شاخگی راه این دو گونه در هر زمانی هم که رخ داده باشد، به‌طور واضح باعث دور‌ ماندن گونه‌ی ما از نئاندرتال‌ها نشده است. از نظر ژنتیکی، ما و نئاندرتال‌ها ۹۹٫۷ درصد یکسان هستیم و کاملاً واضح است که آمیزش گسترده‌‌ی بین گونه‌ها در طول تاریخ بارها و بارها اتفاق افتاده است.

ژن‌های نئاندرتال‌ها به‌طور ویژه در اروپایی‌تبارها شایع است، این افراد معمولاً حدود دو درصد از ژنوم خود را از اجداد نئاندرتال به ارث برده‌اند. این ژن‌ها تا به امروز همچنان در حال تأثیرگذاری بر جمعیت انسان‌های امروزی است. اندازه‌ی بینی، آسیب‌پذیری در برابر عفونت‌های ویروسی، سلامت روان و حتی سحرخیزی افراد تحت‌تأثیر ژن‌های به ارث‌رسیده از نئاندرتال‌ها است.

نتایج مطالعه در مجله BMC Genomic Data منتشر شده است.