بازی‌های کامپیوتری آنقدرها که فکر می‌کنیم، بد نیستند

معمولاً فرض بر این است که پرداختن بیش از حد به بازی‌های ویدیویی می‌تواند مشکلات سلامتی مختلف مانند تنظیم هیجانی ضعیف، داشتن رژیم غذایی ناسالم، الگوی خواب نامنظم و مشکلات خلقی متعدد مانند افسردگی، اضطراب و پرخاشگری را به‌دنبال داشته باشد. با وجود این، مطالعه‌ی اخیر محققان نشان می‌دهد گیمرها می‌توانند سالم‌تر از حد انتظار باشند.

براساس تخمین‌ها، بیش‌از سه میلیارد نفر در سراسر جهان به انجام بازی‌های ویدیویی مشغول هستند که حدود ۵۵ درصد آن‌ها را مردان تشکیل می‌دهند. گیمرها به‌طور متوسط حدود ۹ ساعت و نیم در هفته، عمدتاً روی گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها سرگرم بازی هستند.

هم‌زمان با گسترش سریع صنعت بازی‌های ویدیویی در جهان، نگرانی‌ها درمورد سلامت گیمرها نیز روبه‌افزایش است. در سال‌های اخیر، اختلال بازی اینترنتی (IGD) که گاهی اوقات فقط با نام اختلال بازی هم از آن یاد می‌شود، به یک اختلال سلامت روان رسمی تبدیل شده و در افرادی ظاهر می‌شود که برای محدود‌کردن تعداد دفعات انجام بازی دچار مشکل هستند.

افراد مبتلا به IGD ممکن است طیف وسیعی از مسائل رفتاری و عاطفی مانند مشکل در حفظ روابط اجتماعی، تنظیمات هیجانی یا حتی در مواقع نادر خشونت را تجربه کنند؛ اما با وجود ظهور این طبقه‌بندی جدید از اختلال روانی، تشخیص آن هنوز هم موضوع بحث‌برانگیزی به‌شمار می‌رود.

به‌گفته‌ی نویسندگان مطالعه‌ی اخیر، کاوش در عادات و سلامت جمعیت خاص گیمرهای غیرآسیب‌دیده و بسیار درگیر می‌تواند اطلاعات بسیار مهمی درمورد تفاوت بین گیمینگ سنگین و گیمینگ مشکل‌دار ارائه دهد. چنین پژوهشی به درک عوامل پیشگیرانه و خطرساز IGD و چگونگی ایجاد آن‌ها در گیمرهای افراطی نیز کمک می‌کند.

تیم تحقیقاتی برای اندازه‌گیری عادات گیمرها، گروهی ۲۳۵ نفره از گیمرها را که ۸۵٫۱ آن‌ها مرد بودند در بازه‌ی زمانی بین سپتامبر ۲۰۲۱ تا می ۲۰۲۲ مورد مطالعه قرار داد. شرکت‌کنندگان در این مطالعه که همگی ساکن پرتغال بودند، بین ۱۸ تا ۶۰ سال داشتند و حداقل هفت ساعت در هفته را در ماه گذشته به بازی‌هایی ویدیویی اختصاص داده بودند.

از هریک از شرکت‌کنندگان در مطالعه، سؤالاتی در مورد عادات بازی و سبک زندگی آن‌ها پرسیده شد. این سؤالات، اطلاعات جمعیت‌شناختی مربوط به جنس، سن، محل سکونت، تاریخ تولد، سطح تحصیلات و وضعیت تأهل آنان را شامل می‌شد.

شرکت‌کنندگان به سؤالاتی درمورد رفتار و عادات خود در بازی هم پاسخ دادند؛ سؤالاتی مانند انواع بازی‌هایی که انجام می‌دادند، زمانی که صرف بازی می‌کردند و زمانی که درحالت کلی به تماشای صفحات نمایش اختصاص می‌دادند. از این افراد سؤالاتی درمورد تغذیه‌ی آن‌ها مانند مصرف مکمل، قهوه یا نوشیدنی‌های انرژی‌زا و عادات میان‌وعده در طول بازی نیز پرسیده شد.

برای ارزیابی کلی سلامت و تندرستی شرکت‌کنندگان، تیم تحقیقاتی از آن‌ها خواست تا به سؤالات پرسشنامه‌ی بین‌المللی فعالیت بدنی که برای اندازه‌گیری سطح فعالیت بدنی افراد طراحی شده است پاسخ دهند. در این مطالعه، فعالیت بدنی شرکت‌کنندگان به‌صورت مجموع روزها، ساعت‌ها و دقایق فعالیت بدنی شدید و متوسط محاسبه شد.

محققان میزان و کیفیت خواب شرکت‌کنندگان را نیز بررسی کردند. آن‌ها این‌ کار را با استفاده از شاخص کیفیت خواب پیتسبورگ انجام دادند که پرسشنامه‌ای ۱۹ سؤالی برای سنجش کیفیت خواب افراد است. این پرسشنامه، کلید امتیازی برای محاسبه‌ی ۷ مؤلفه‌ی خواب مانند کیفیت خواب ذهنی، تأخیر در به‌ خواب‌ رفتن، مدت‌زمان خواب و اختلالات خواب را شامل می‌شود. علاوه‌براین شرکت‌کنندگان برای تعیین نوع ساعت زیستی بدن خود به سؤالات پرسشنامه‌ی صبح‌گرایی-عصرگرایی نیز پاسخ دادند تا چرخه‌ی طبیعی خواب و بیداری بدن آن‌ها مشخص شود.

پس از انجام تعدادی تست که برای ارزیابی سلامت روان رفاه کلی شرکت‌کنندگان انجام شده بود، درنهایت نمره‌ی آن‌ها در مقیاس IGD که شامل ۹ معیار تشخیصی برای این اختلال می‌شود محاسبه شد.

نتایج پژوهش‌های محققان نشان داد که به‌نظر می‌رسد گیمرهای بسیار درگیر، علی‌رغم داشتن کیفیت خواب ضعیف، سبک زندگی سالمی دارند. منظور از سبک زندگی سالم، فعالیت بدنی منظم، رژیم غذایی سالم در حین بازی و عادات بازی تقریباً بدون مشکل است. یافته‌ها همچنین نشان می‌دادند که گیمرهای درگیر از نظر عاطفی سالم بودند و از نظر رفاهی هم وضعیت مثبتی را تجربه می‌کردند.

شرکت‌کنندگان در مطالعه‌ی اخیر، بیش‌ از ۵ ساعت در روز را صرف تماشای صفحه‌ی نمایش برای انجام کارهای دیگر غیر از بازی می‌کردند. نتایج به‌دست‌آمده باید با احتیاط درنظر گرفته شوند؛ زیرا در ماه‌های پایانی محدودیت‌های دوران همه‌گیری کووید-۱۹ در پرتغال جمع‌آوری شدند؛ زمانی که ممکن است مدت‌زمان استفاده مردم از دستگاه‌های دیجیتال با افزایش مواجه بوده باشد.

به‌گفته‌ی نویسندگان، شرکت‌کنندگان در مطالعه الگوی سالمی از بازی ارائه کردند. آن‌ها تنها سه مورد از معیارهای IGD را گزارش دادند که با درنظرگرفتن کل نمونه معنی‌دار نیستند. همچنین بیشتر گیمرها، بازی‌های مورد علاقه‌شان (شامل فیفا، کانتر استرایک، لیگ آو لجندز و کال آو دیوتی) را از بین پلتفرم‌های مختلف نظیر موبایل، بیش از همه روی کامپیوتر و کنسول‌ها انجام دادند.

نتایج مطالعه‌ی اخیر نشان داد که بیشتر گیمرهای درگیر، در حین بازی از تنقلات فوق فراوری‌شده مانند فست‌فود، آب‌نبات چوبی و پاستیل استفاده نمی‌کنند. بیشتر شرکت‌کنندگان در مطالعه حتی نوشیدنی‌های انرژی‌زا نیز مصرف نمی‌کردند که این یافته با شواهد کنونی در گزارش‌های موجود در تضاد است.

به‌گفته‌ی محققان، عادات غذایی سالم شرکت‌کنندگان در مطالعه ممکن است به‌دلیل مشارکت آن‌ها در فعالیت‌های بدنی باشد. ۶۵ درصد از گیمرهای حاضر در مطالعه فعالیت بدنی داشتند و حدود ۳۹ درصد از آن‌ها در ورزش‌های گروهی مانند فوتبال، والیبال و هندبال شرکت می‌کردند. این در حالی بود که ۲۸ درصد از شرکت‌کنندگان تمرینات مقاومتی منظم داشتند، ۲۲ درصد ورزش‌های انفرادی مانند دوچرخه‌سواری، دو و شنا انجام می‌دادند و ۶ درصد نیز در ورزش‌های رزمی شرکت می‌‌کردند.

اگرچه گیمرهای درگیر در کل سبک زندگی سالمی داشتند، اما نتایج مطالعه نشان داد که بیشتر آن‌ها کیفیت خواب پایینی داشتند و بزرگ‌ترین مشکل آن‌ها خواب بود. یکی از دلایل بروز چنین مشکلی ممکن است این باشد که گیمرها، بازی‌ کردن را بر حفظ عادات خواب منظم و رعایت بهداشت خواب خود ترجیح می‌دهند. از سوی دیگر قرار گرفتن در معرض نور صفحه نمایش در ساعات عصر هم می‌تواند ریتم خواب شبانه‌روزی بدن را مختل کند.

مطالعه‌ی اخیر بسیاری از ایده‌های موجود در رابطه‌ با گیمرهای درگیر را به چالش می‌کشد و نشان می‌دهد که درک چگونگی تبدیل‌شدن بازی به یک مسئله‌ی بیمارگونه به بررسی‌های بیشتری نیاز دارد. به‌عقیده‌ی محققان، انجام تحقیقات بیشتر برای بررسی بیشتر همبستگی‌های احتمالی بین تغذیه، ورزش، الگوهای خواب و بازی‌های ویدیویی ضروری است.

نتایج مطالعه در نشریه‌ی Computers in Human Behavior منتشر شده است.